Opieka nad niemowlęciem może przysporzyć świeżo upieczonym rodzicom nie lada problemów. Pierwsze dni sam na sam z noworodkiem nie są łatwe. Z jednej strony jesteście w euforii po jego narodzinach, a z drugiej czujecie się niepewnie w roli rodziców.
Wielu młodych ludzi z zachwytem wita perspektywę rodzicielstwa, a pierwsze tygodnie z dzieckiem są dla nich okresem prawdziwego „amoku” miłości i nowych obowiązków (tym bardziej nierzeczywistym, że żyją w stanie chronicznego niewyspania). Mimo całej radości i szczęścia adaptacja do zupełnie nowej sytuacji nie jest łatwa i zwykle wpisują się w nią również momenty załamania, niepokoju, czy wręcz prawdziwe napady paniki.
Nie jesteś sama
Wszystkie uczucia – i dobre, i złe – są absolutnie naturalne. Z pomocą bliskich, a w razie potrzeby również lekarza, masz większe szanse przejść przez ten okres ze zdrowym, szczęśliwym niemowlęciem i zachować po nim najpiękniejsze wspomnienia na całe życie.
Jeśli czujesz się niepewnie, pamiętaj, że nie jesteś sama. Kiedy trapią cię wątpliwości i niepewność, nie zadręczaj się w milczeniu: pytaj, proś o pomoc, szukaj wsparcia. Choć pobyt w szpitalu trwa najczęściej krótko, postaraj się maksymalnie go wykorzystać, zadając pytania doświadczonym mamom, położnym i lekarzom. W wielu szpitalach pracują specjaliści, którzy pomogą ci w nauce karmienia dziecka piersią czy butelką, pokażą, jak trzymać, przewijać czy myć noworodka. Nie wahaj się także korzystać z pomocy najbliższych, np. mamy, kuzynki czy cioci.
W pierwszym okresie najważniejsze jest, by skoncentrować się na potrzebach dziecka i swoich własnych, a całą resztę świadomie zepchnąć na drugi plan. Idealny porządek w domu czy dwudaniowy obiad z deserem powinny być twoim ostatnim zmartwieniem. Zapraszaj tylko te osoby, które ci pomogą – czy to uważnie wysłuchując twoich opowieści o dziecku, czy robiąc pranie. Nie wymagaj od siebie więcej niż dobrej opieki nad dzieckiem i budowania twojej nowej rodziny.
Łagodnie i czule
W razie wątpliwości, czy „prawidłowo” robisz cokolwiek przy dziecku, pamiętaj, że w tym przypadku nie istnieje jedyna, idealna procedura. Tak długo, jak twoje dziecko jest bezpieczne i zdrowe, a ty nie padasz z wyczerpania, postępujesz „prawidłowo”. Słuchaj więc uważnie wszystkich rad, a następnie rób to, co uważasz za stosowne. Rodzicielstwo nie jest nauką ścisłą.
W pierwszych tygodniach życia świat twojego dziecka nie jest zbyt skomplikowany. Większość czasu we dnie i w nocy zajmuje mu sen i jedzenie. A ty powinnaś pozwolić mu oddawać się tym „zajęciom” w jego własnym rytmie. Wszystko, co robisz przy dziecku, rób delikatnie. Noworodek nie jest gotowy na dynamiczne zabawy. W tym okresie podstawą waszej więzi jest twoja czułość i łagodność. Możesz mu je okazać na wiele sposobów: przytulając je, głaszcząc, mówiąc do niego i śpiewając. Niemowlęta czują się pod opieką, gdy są noszone, delikatnie dotykane, masowane i całowane.
Miejsce dla taty
Ważne, by od samego początku w życiu dziecka uczestniczyli oboje rodzice. Czasami jednak ojciec może czuć się odsunięty, zwłaszcza gdy matka karmi niemowlę piersią. Warto abyście oboje podjęli wysiłek włączania się we wszystkie aspekty życia dziecka. Oboje możecie je nosić na rękach, kołysać, przewijać, kąpać, bawić się z nim, wychodzić na spacer, czytać bajeczki czy śpiewać. Nawet podczas karmienia piersią ojciec powinien być w pobliżu, by dzielić wspólnie z mamą i dzieckiem te szczególne momenty.
Pierwszy spacer
Pierwszy spacer z noworodkiem to duże wydarzenie w życiu młodych rodziców. Zależy od trzech czynników: stanu zdrowia dziecka i mamy oraz od pory roku. Kiedy na dworze jest zimno, deszczowo i ponuro, z wyjściem trzeba zaczekać. W okresie jesienno-zimowym lekarze zalecają zazwyczaj, by od powrotu ze szpitala do pierwszego spaceru upłynęły 2–3 tygodnie. Tydzień przez planowanym pierwszym spacerem, kiedy dziecko ukończy 10 dzień życia, warto je werandować, czyli przyzwyczajać do chłodnego powietrza, i różnicy temperatur w domu i na dworze. Podczas werandowania ciepło ubrane i przykryte dziecko kładziemy w wózku ustawionym przy otwartym oknie lub drzwiach balkonowych. Pierwszego dnia może tak leżeć przez pięć minut. Każdego kolejnego dnia wydłużamy czas o 5 minut. Po upływie tygodnia, jeśli temperatura na dworze nie spadła poniżej -5 st. C i nie ma silnego wiatru, można wyjść z noworodkiem na dwór. Pierwszy spacer nie powinien trwać dłużej niż 15 minut. Każdy następny spacer może być o kilka minut dłuższy. Jeśli temperatura na dworze spada poniżej -10 st. C ze spaceru trzeba zrezygnować.
W ciepłe, pogodne dni noworodka nie trzeba ani werandować, ani czekać aż tak długo z pierwszym wyjściem na spacer. Pierwszy spacer noworodka może się odbyć się już po tygodniu od powrotu ze szpitala i trwać dłużej, nawet pół godziny. Jeśli pogoda dopisuje, wówczas nawet maleńkie dziecko może spędzać na dworze po kilka godzin dziennie. Czas ten można podzielić na kilka wyjść. Przeciwwskazaniem do spaceru jest upał, kiedy temperatura przekracza 30 st. C.
Aby sprawdzić, czy dziecko jest dostatecznie ciepło ubrane, dotknij jego rączek, stóp i skóry na klatce piersiowej. Dłonie i stopy powinny być nieco chłodniejsze niż tułów, ale nie zimne. Skóra klatki piersiowej powinna być ciepła w dotyku. Jeśli dziecko ma zimne dłonie, stopy i tułów, zabierz je do ciepłego pomieszczenia i ogrzej.
Czego oczekiwać?
W pierwszych tygodniach życia dziecka przygotuj się na chroniczne niewyspanie i duże zmiany w twoim dotychczasowym trybie życia. Na pewno przeżyjesz niejeden dzień, kiedy ubranie się czy posprzątanie po śniadaniu wydadzą ci się wyczynem ponad siły. Przygotuj się również na płacz dziecka akurat w tych momentach, w których i ty miałabyś ochotę się rozpłakać. Bądź pewna, że ustabilizowanie się rytmu karmienia dziecka – czy to piersią, czy butelką – zajmie nieco czasu, podobnie jak ustabilizowanie się rytmu snu. Weź też pod uwagę, że ze strony otoczenia będziesz słyszeć niezliczone „dobre rady”, nierzadko sprzeczne z twoimi poglądami.
Jednak twoje dziecko powinno być dla ciebie przede wszystkim źródłem radości. Oczekuj, że od samego początku będzie na ciebie reagować i szukać pociechy i miłości. Po dźwiękach, ruchach i zachowaniu dziecka szybko nauczysz się rozpoznawać jego potrzeby, pragnienia i cechy osobowości. Karmiąc i tuląc je, przeżyjesz wiele niezapomnianych i nieznanych wcześniej momentów bliskości i szczęścia.
Przeczytaj także:
Pierwszy rok życia dziecka. Rozwój i porady.
Literatura:
Waterstorn A.J.R. (red.), Opieka nad dzieckiem, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2017.
Steven Dowshen, Neil Izenberg, Elizabeth Bass, Dziecko. Zdrowie i rozwój od poczęcia do 5 roku życia, Świat Książki, Warszawa 2003.
