Rozwój dziecka już nigdy nie będzie tak intensywny, jak w pierwszym roku życia. Podnoszenie główki, pierwszy uśmiech, pierwszy ząbek, pierwsze kroki… To niezwykłe dni, z których każdy przynosi coś nowego.
SPIS TREŚCI
1 miesiąc
Twoje dziecko jest jeszcze bardzo malutkie. Jeżeli urodziło się o czasie, waży między 2,8 a 4 kg (średnio 3,5 kg) i mierzy około 48–54 cm (przeciętnie 51 cm). Jego skóra jest mocno zaróżowiona, lekko pomarszczona, a na policzkach i powiekach występują małe krwiaki, które powstały w wyniku przeciskania się dziecka przez kanał rodny. Rączki i nóżki są silnie przykurczone do tułowia, a piąstki mocno zaciśnięte. Głowa jest nieproporcjonalnie duża. W pierwszych tygodniach życia noworodki nie różnicują barw. Między 3-4. tygodniem życia zaczynają rozpoznawać kolor niebieski, między 4. a 8. – czerwony i żółty, natomiast między 7. a 11. – barwę zieloną. Bardzo ciekawą rzeczą w pierwszym miesiącu życia dziecka są odruchy charakterystyczne tylko dla tego okresu. Większość z nich zanika pod koniec pierwszego kwartału. Należą tu m.in. odruch chwytny oraz Odruch Rootinga, który polega na odwracaniu główki i gotowości do ssania.
Twoja rola w sprawowaniu opieki nad noworodkiem sprowadza się do zapewnienia mu niezbędnych warunków higienicznych, atmosfery spokoju, ciszy i bezpieczeństwa. A także odpowiedniej temperatury, właściwego karmienia i ochrony.
2 miesiąc
Dziecko przestaje być już noworodkiem – wchodzi w fazę niemowlęctwa. W ciągu pierwszego miesiąca życia przybiera na wadze około 800-900 g, i z pewnością rośnie około centymetra. Trudno to sprawdzić, ponieważ nóżki dziecka nadal są mocno przykurczone i zgięte. Najbardziej charakterystycznym przejawem, oznaczającym koniec fazy noworodka, jest reakcja ożywienia dziecka na widok człowieka i pieszczotliwy dźwięk głosu. Około 5–6. tygodnia zaczyna pojawiać się pierwszy uśmiech, początkowo słaby i ledwie zauważalny. Maluch położony na brzuszku, unosi głowę na wysokość 3–4 cm. Dziecko w drugim miesiącu nie potrafi jeszcze samo sięgać, ale jeżeli włożysz mu do rączki grzechotkę jest w stanie utrzymać ją przez kilka sekund, a pod koniec 5. tygodnia – nawet nią wymachiwać.
3 miesiąc
Twój maluszek bardzo się zmienił: przybrał na wadze (700–800 g) i znów urósł około 1 cm. W trzecim miesiącu dziecko zachowuje większą swobodę i płynność ruchów w pozycji leżącej niż trzymane pionowo. Płacz staje się elementem komunikowania się ze światem i odzwierciedla stan psychiczny dziecka. Coraz częściej zaczyna się ono domagać nie tylko zaspokojenia swoich potrzeb fizjologicznych, lecz także wzięcia na ręce, pogłaskania, przytulenia. 3-miesięczne dziecko przez dłuższą chwilę zatrzymuje wzrok na przedmiocie i potrafi z uwagą wpatrywać się w twarz mamy lub taty. Na widok gniewnej miny reaguje płaczem, a uśmiechem odpowiada na uśmiech.
4 miesiąc
Niemowlę powoli odkrywa, że jest małym człowiekiem. Charakterystyczną cechą tego miesiąca jest zainteresowanie dziecka swoim ciałem: składa dłonie razem, splata palce, trzyma rączkę w rączce. To jego pierwsze „zabawki”. Dziecko potrafi już samo się podrapać, gdy swędzi je nosek lub czoło. Maluch poznaje coraz to nowe „atrakcje”, np. karmienie łyżeczką. O wszystkim jednak musi zadecydować lekarz. Nie wprowadzaj nic nowego dziecku bez jego wiedzy.
5 miesiąc
Dziecko leżąc na brzuszku, opiera się na przedramionach i wysoko podnosi główkę. Największym jego wyczynem w tym czasie jest przewrót z pleców na brzuszek. Potrafi już siedzieć z podtrzymaniem. W tym czasie mogą się pojawić pierwsze ząbki. Zwykle zanim się pojawią, dziecko będzie się mocno ślinić, wkładać wszystko do buzi, a zwłaszcza przedmioty twarde i szorstkie, by pocierać swędzące dziąsła. 5-miesięczny maluch potrafi odróżniać osoby znane od obcych. Na Twój widok uśmiecha się. Zaczyna też gaworzyć, czyli wymawiać pierwsze dźwięki artykułowane, charakterystyczne dla ludzkiej mowy.
6 miesiąc
Dziecko sprawnie kręci główką i poznaje wieloma zmysłami nowe rzeczy z otaczającego je świata. Potrafi już wysoko podnosić główkę i swobodnie ją obracać, unosić tułów bez wysiłku na łokciach i rączkach i w tej pozycji swobodnie się rozglądać oraz utrzymywać kontakt z otoczeniem. Podtrzymywane pod pachami drepcze w miejscu i przebiera nóżkami. W 6. miesiącu zwykle przychodzi czas na pierwszą zupę jarzynową, która zwykle… nie od razu smakuje. Potrzeba trochę czasu, nim niemowlę przyzwyczai się do nowego smaku i nowego sposobu jedzenia.
7 miesiąc
Maluch umie już samodzielnie siedzieć, choć czasem kiwa się śmiesznie na boki lub nagle przewraca do przodu lub do tyłu. Nie umie jeszcze samodzielnie siadać, choć podejmuje ustawiczne próby. W tym okresie dziecko próbuje też samodzielnie wstawać, chwytając się czegokolwiek. Potrafi także przekładać przedmiot z jednej rączki do drugiej. Niektóre siedmiomiesięczne niemowlęta nieźle radzą sobie z jedzeniem chrupek kukurydzianych.
8 miesiąc
Skończył się czas, kiedy dziecko pozostawione w łóżeczku, leżało grzecznie i spokojnie. Rozpoczyna się okres, kiedy maluch zaczyna sam przemieszczać się w różne miejsca: raczkuje, pełza, czołga się albo przesuwa w jeszcze inny, wypracowany przez siebie sposób. To czas, kiedy niemowlę osiąga coraz to większą sprawność manualną i ruchową. Jest też coraz bardziej komunikatywne, np. na słowo „mama” szuka cię wzrokiem, a na polecenie: „zrób pa-pa” – wymachuje rączką.
9 miesiąc
Dziecko waży około 6–7 kg więcej niż wynosiła jego waga urodzeniowa. Potrafi już samodzielnie siedzieć z pleckami wyprostowanymi i wysoko podniesioną główką. Precyzyjnie chwyta drobne rzeczy, takie jak koraliki, guziki, okruszki itp. Zaczyna też kojarzyć słowa z ich znaczeniem i umie pokazać na obrazku pieska czy kurkę. Interesuje się obrazkami w książeczkach i samo przewraca kartki.
10 miesiąc
Kiedy maluch pewnie czuje się przy poręczy, zaczyna powoli, bokiem przesuwać się wzdłuż niej. Krok po kroku powoli zdobywa umiejętność samodzielnego przemieszczania się w pozycji stojącej. W tym czasie pojawia się również wrażliwość na muzykę. Dziecko zwykle akceptuje dźwięki muzyki poważnej, ale także wesołej i rytmicznej. Wesoło podryguje w takt skocznych melodii lub kołysze się rytmicznie, siedząc na podłodze.
11 miesiąc
Średnia waga chłopców waha się w przedziale 9,3–11,4 kg, a wzrost między 73,2–78,4 cm; natomiast waga dziewczynek między 8,5–10,7 kg, a wzrost 71,7–76,7 cm. Należy pamiętać, że każde dziecko ma swoje własne tempo rozwoju.
W tym czasie rosną zainteresowania dziecka i kształci się sprawność ręki. Maluch potrafi już zręcznie manipulować paluszkami, co pozwala na wykonywanie wielu skomplikowanych ruchów i różnorakie sposoby chwytania przedmiotów. Bawiąc się, interesuje się szczegółami: bada guziczki lub wkłada paluszki do otworów.
12 miesiąc
Maluch potrafi bokiem przesuwać się wzdłuż poręczy i ścian. Trzymając się jedną rączką, stawia pierwsze, niepewne kroki. Mniej więcej połowie rocznych dzieci udaje się w dniu pierwszych urodzin przejść bez pomocy kilka kroków. Nadszedł czas, kiedy Twoje dziecko może uroczyście zdmuchnąć pierwszą w swoim życiu, urodzinową świeczkę. Kawałek urodzinowego tortu potrafi zjeść łyżeczką i popić wodą z kubeczka. Potem, patrząc na Ciebie, świadomie i ze zrozumieniem wypowiada słowo: „mama”.
Przeczytaj także:
Naturalne karmienie niemowlęcia. Jakie są korzyści?
Kreatywni od dziecka. Jak kształtować wyobraźnię od małego?
Literatura:
Joanna Wilkońska, Pierwszy rok życia dziecka. Poradnik dzień po dniu, Wydawnictwo WAM, 2005
Sharon Mazel, Heidi E. Murkoff, Pierwszy rok życia dziecka, Wydawnictwo Rebis, 2011
