Pary, które nie mogą zajść w ciążę przez dłuższy czas często słyszą od lekarza przygnębiającą i smutną diagnozę: niepłodność.
Niepłodność u kobiet jest najczęściej wynikiem jednego lub kilku zaburzeń, które uniemożliwiają lub utrudniają zajście w ciążę. Odpowiednia diagnoza i leczenie stanów chorobowych, które zaburzają płodność, mogą doprowadzić do jej przywrócenia.
Problemy z płodnością wynikają z czynnika żeńskiego, męskiego lub z obu jednocześnie. Zdiagnozowanie czynnika męskiego jest stosunkowo łatwe. Męska płodność jest niezmienna i niezbyt skomplikowana. Mężczyzna nie doświadcza bólu owulacyjnego, nie miewa cykli miesiączkowych, ani wahań hormonalnych. Badania nasienia można zrobić właściwie o każdej porze, by uzyskać wiarygodny wynik.
W przypadku kobiet sytuacja jest dużo bardziej skomplikowana. W poszczególnych fazach cyklu poziom hormonów jest zmienny. Wykonując badania hormonalne, nie uzyskamy wiarygodnych wyników, jeśli nie ma pewności, w której fazie cyklu były wykonane. Dlatego często zdarza się, że wiele zaburzeń, które prowadzą do niepłodności, nie jest rozpoznawana i leczona.
SPIS TREŚCI
Jakie są przyczyny niepłodności kobiet?
Płodność jest integralną częścią zdrowia. Jednak postęp współczesnej cywilizacji istotnie na nią wpływa. Co zagraża, a co sprzyja płodności?
Wiek
To czynnik, który ma największy wpływ na płodność. Angielscy badacze wyliczyli, że średni wiek narodzin pierwszego dziecka przesunął się statystycznie z 23 lat w 1968 roku do 29,3 lat obecnie. W Polsce statystyki są podobne. Na odkładanie decyzji o rodzicielstwie mają wpływ edukacja, chęć realizacji zawodowej, brak życiowej stabilizacji, poglądy społeczne i kreowana kultura. Decyzja o założeniu rodziny rzadko jest podejmowana przed 25. rokiem życia. Tymczasem właśnie ten wiek jest optymalny dla urodzenia pierwszego dziecka. Kobiety po 35. roku życia mają statystycznie mniejsze szanse na prawidłową ciążę z powodu tzw. starzenia się jajników. Wiek ojca również ma znaczenie. Szczególnie, że po 45. roku życia płodność męska gwałtownie maleje.
Zaburzenia cyklu
Na płodność mają wpływ również zaburzenia ginekologiczne, np. choroby poszczególnych narządów, zaburzenia hormonalne oraz infekcje. Niektóre z nich można wykryć za pomocą badania USG lub badań laboratoryjnych (np. cytologicznych). Warto wiedzieć, że na układ rozrodczy wpływa także tarczyca, wątroba, trzustka i wiele innych narządów. Do zaburzeń cyklu miesiączkowego zaliczamy np. niewydolność ciałka żółtego, zaburzenia stężenia hormonów, gorszą jakość śluzu szyjkowego, zaburzenia długości cykli i poszczególnych jego faz. Zjawiska te przyczyniają się również do większego ryzyka poronień, a nawet wad wrodzonych u dzieci, czy patologii w przebiegu ciąży. Nie można też zapominać o działaniach niepożądanych antykoncepcji hormonalnej.
Dieta
Czynnik ten ma duży wpływ na płodność, zarówno kobiet jak i mężczyzn. Udowodniono, że spożywanie znacznych ilości produktów wyprodukowanych z mąki pszennej, np. białego pieczywa, przyczynia się do powstawania zaburzeń płodności. Produkty bogate w cukry proste powodują powstawanie nieprawidłowości w gospodarce hormonalnej, co znacznie zwiększa ryzyko zaburzeń cykli menstruacyjnych kobiet, czy niepłodności pary. Warto zadbać, aby w dobowej diecie znalazło się około 5-6 porcji produktów pełnoziarnistych i bogatych w błonnik, pieczywa z pełnego przemiału, ziaren zbóż, grubych kasz. Płodność mogą również pogarszać produkty typu fast food, wyroby cukiernicze oraz twarde masła czy margaryny. Zawierają one duże ilości niekorzystnych kwasów tłuszczowych trans, które silnie zakłócają przebieg jajeczkowania w cyklu menstruacyjnym.
Niezdrowe tłuszcze warto zastąpić bogatymi w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe rybami, które podnoszą odporność organizmu. Należy również wybierać tłuszcze roślinne: oliwa z oliwek, olej rzepakowy oraz miękkie margaryny z nich wytwarzane. Korzystnie na płodność wpływa spożywanie warzyw z grupy roślin strączkowych, tj. fasoli, grochu i soczewicy. Są one doskonałym źródłem białka, czy błonnika pokarmowego. Trzeba pamiętać o spożywaniu warzyw i owoców, które dostarczą organizmowi potrzebnych witamin i składników mineralnych. Para, która stara się o dziecko powinna wzbogać dietę o zielone warzywa liściaste, bogate w kwas foliowy oraz produkty bogate w żelazo.
Używki
Omawiając aspekt płodności kobiety i mężczyzny nie sposób pominąć aspekt używek. U kobiet nikotyna powoduje m.in. obniżenie tzw. rezerwy jajnikowej, ponadto przyspiesza o kilka lat wejście w okres przekwitania i menopauzy. U mężczyzn istotnie wpływa na żywotność i liczbę plemników. Alkohol spożywany okazjonalnie nie ma zwykle większych negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Jednak w większych ilościach poważnie szkodzi zdrowiu, w tym płodności. Większość nałogowych alkoholiczek cierpi na niepłodność, zaś mężczyźni alkoholicy – na impotencję. Narkotyki (również tzw. miękkie) także mają negatywny wpływ na płodność. Na możliwość poczęcia dziecka wpływa również duża dawka kofeiny (więcej niż 5 filiżanek kawy dziennie), czarnej herbaty oraz napoje wysokoenergetyczne. Działają one m.in. moczopędnie, zaburzają gospodarkę wodno-elektrolitową oraz ruchy mięśniówki jajowodów. Duże znaczenie ma również ich działanie kurczące na naczynia krwionośne.
Waga i wysiłek fizyczny
Waga ciała to kolejny czynnik wpływający na płodność. Kobiety z nadwagą częściej cierpią na zaburzenia cykli menstruacyjnych i trudności z zajściem w ciążę niż kobiety, których masa ciała jest w granicach normy. Także bardzo niska waga nie jest korzystna, ponieważ wiąże się ze słabo rozwiniętą tkanką tłuszczową, niezbędną do przemian metabolicznych i hormonalnych, może więc całkowicie zahamować cykle miesiączkowe. Podobnie jest przy zbyt dużym spadku masy ciała w krótkim czasie. Regularny i umiarkowany wysiłek fizyczny bardzo korzystnie wpływa na płodność.
Powrót do natury
Widząc skutki zanieczyszczenia środowiska i uprzemysłowienia, człowiek coraz częściej zaczyna szanować prawa natury. Wybiera ekologię, to, co jest naturalne. Chętnie sięga po zdrową żywność, kosmetyki, zdrowy wypoczynek. Warto również pomyśleć w ten sposób o płodności. Warto poznać funkcjonowanie własnego organizmu. Jeśli kobieta nauczy się odczytywać sygnały dotyczące jej cyklu menstruacyjnego i płodności, wówczas dostrzeże, jak wiele można z nich odczytać. Ta wiedza może przynieść ogromną satysfakcję. Kiedy kobieta świadomie obserwuje swój cykl, zaczyna rozmieć nie tylko zmienność nastrojów w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego, ale również zmiany w cyklu z powodu aktywności fizycznej, stresu, trybu życia, pracy, czy podróży. Nie wystarczy tylko notować odstępy między miesiączkami. Świadoma siebie przyszła mama ma większą szansę na poczęcie i urodzenie zdrowego dziecka.
Przeczytaj także:
Kiedy mężczyzna nie może zostać tatą? Niepłodność u mężczyzn.
Wspomaganie płodności. Co pomaga zajść w ciążę?
Tekst powstał na podstawie artykułów i materiałów dostępnych na: http://oplodnosci.pl
